Zmiana czasu

Zmiana czasu (wprowadzenie czasu letniego) ma na celu efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego a co za tym idzie oszczędność energii. Prekursorami wprowadzenia czasu letniego byli Niemcy już w 1916 roku. W Polsce wskazówki zegarów przesuwaliśmy w okresie międzywojennym, później w latach 1957-64, a następnie od 1977 roku. Do 1980 roku daty wprowadzenia i odwołania czasu letniego w Polsce ogłaszane były w Monitorze Polskim. Od 1981 roku czas letni wprowadzano w ostatnią niedzielę marca, a odwoływano w ostatnią niedzielę września, w roku 1996 rozpoczęto odwoływanie czasu letniego w ostatnią niedzielę października.

Kiedy Zmiana w Unii Europejskiej

Od 2000 roku w całej Unii Europejski czas letni zaczyna się w ostatnią niedzielę marca, a kończy w ostatnią niedzielę października.

Ciekawostki

• Począwszy od 2007 roku w USA wskazówki zegarów przestawia się, nie jak do tej pory w pierwszą niedzielę kwietnia i ostatnią niedzielę października, lecz w drugą niedzielę marca i pierwszą niedzielę listopada. Szacuje się, że ta zmiana wprowadzi mnóstwo zamieszania ze względu na potrzebe przeprogramowania urządzeń elektronicznych.
• We Wspólnocie Europejskiej wszystkie kraje zmieniają czas w tym samym dniu jednak o różnej godzinie zależnej od strefy czasowej, więc dlatego w Polsce przesuwamy wskazówki o godzinie 2.00 (lub 3.00) a nie tak, jak jeszcze kilka lat temu, o północy.
• W języku angielskim istnieje łatwy mnemotechniczny sposób zapamiętania, w którą stronę przesuwamy wskazówki zegara. Zdania "Spring forward, fall back" i "Spring ahead, fall behind" - to gra słów wykorzystująca dwuznaczność słów spring - skoczyć/wiosna i fall - upaść/jesień. Można więc je przetłumaczyć jako: "Skok w przód, upadek do tyłu" lub "Wiosną do przodu, jesienią do tyłu".
• W dniu 26 marca 2019 roku Parlament Europejski przyjął projekt dyrektywy, która przewiduje zniesienie zmiany czasu w państwach Unii Europejskiej. Głosowało 653 europosłów. Za przyjęciem projektu było 410, 192 wyraziło swój sprzeciw, a 51 wstrzymało się od głosu. Przeglosowany projekt przewidywał, iż ostatnia zmiana czasu miałaby miejsce w 2021 roku.

W jakiej strefie czasowej leży Polska?

Strefy czasowe, w których leży Polska określana są skrótem CET (Central European Time) oraz, w czasie obowiązywania czasu letniego, CEST (Central European Summer Time). Czas CET obliczany jest jako UTC+1, czas CEST jako UTC+2, czyli jeśli Słońce znajduje się dokładnie nad południkiem zerowym UTC=12:00:00 (patrz niżej: co to jest czas UTC), w Polsce mamy godzinę CET=UTC+1=13:00:00 lub, w lecie, CEST=UTC+2=14:00:00

Co to jest czas UTC

Czas UTC (Universal Coordinated Time) to wzorcowy czas słoneczny nad południkiem zero. Stanowi on punkt odniesienia dla obliczania czasu w innych strefach czasowych np. czas CET=UTC+1, czas CEST=UTC+2. W momencie kiedy Słońce znajduje się nad zerowym południkiem, zegary pokazujące czas UTC powinny wskazywać dokładnie godzinę 12:00:00 w południe. Inne nazwy: czas GMT (Greenwich Mean Time), Zulu Time (czas Zulu) - od określenia 'zulu' - oznaczającego południk zerowy.

Zmiana czasu - kontrowersje

Na całym świecie trwają dyskusje nad wadami i zaletami wprowadzenia czasu letniego. Główną zaletą jest oczywiście oszczędność energii związana ze zmniejszeniem kosztów oświetlenia, ale czy na pewno?. Oczywiste koszty zmiany czasu, to: przestawienie urządzeń elektronicznych, zmiany rozkładów jazdy/lotów itp., do mniej oczywistych i trudnych do oszacowania należą koszty zmniejszenia produkcyjności pracowników i wypadków przy pracy związanych z potrzebą zaadoptowania organizmu do nowego czasu. (Zostały przeprowadzone poważne badania nad wpływem zmiany czasu na częstość wypadków drogowych, np: Ferguson, S.A. et al. (1995) Daylight saving time and motor vehicle crashes: the reduction in pedestrian and vehicle occupant fatalities. American Journal of Public Health 85, 92­95.).
Wyżej wymienione koszty należą do kosztów jednorazowych i raczej w ostatecznym bilansie przeważają zyski związane z oszczędnością oświetlenia, jednak do kosztów stałych strat (jak zauważają przeciwnicy głównie w USA) należy doliczyć koszty klimatyzacji, która pracuje intensywniej w godzinach dziennych, więc w ostatecznym bilansie, sensowność zmiany czasu, wg. sceptyków stoi pod znakiem zapytania.

Studia i badania

• W 2008 roku przeprowadzono badania zużycia energii elektrycznej w stanie Indiana (USA). Sprawdzono wysokość rachunków za prąd przed i po 2006 roku (czas letni wprowadzono w tym stanie dopiero w roku 2006). Okazało się, że po wprowadzeniu czasu letniego rachunki wzrosły!!! , prawdopodobnie z powodu dłuższego używania klimatyzacji, o około 1-4%. Matthew J. Kotchen; Laura E. Grant (2008-02-08). "Does daylight saving time save energy? evidence from a natural experiment in Indiana"
• Badania przeprowadzone w 2007 roku pokazały, że zmiana czasu nie zmiania zużycia prądu w Kalifornii (USA) Adrienne Kandel; Margaret Sheridan (2007-05-25). "The effect of early daylight saving time on California electricity consumption: a statistical analysis"
• Badania w Wielkiej Brytanii przeprowadzone również w 2007 roku pokazały natomiast, że dzięki zmianie czasu zużycie energii elektrycznej spada w miesiącach zimowych o około 2% Brendan Cronin; Elizabeth Garnsey (2007-10-19). "Daylight saving in GB; is there evidence in favour of clock time on GMT?"

Przydatne skróty

DST - ang: Daylight Saving Time - czas letni.
LDT - ang: Local Daylight Time - lokalny czas letni.
LST - ang: Local Standard Time - czas standardowy (słoneczny).
UTC - ang: Universal Time Clock, Coordinated Universal Time - uniwersalny czas koordynowany - czas wzorcowy
CET - ang: Central European Time - czas obowiązujący w Europie Środkowej. Nazwa strefy czasowej, w której leży Polska.
CEST - ang: Central European Summer Time - czas letni obowiązujący w Europie Środkowej i m.in. w Polsce

Zmiana Czasu z Zimowego na Letni wypada w ostatnią niedzielę marca

Zobacz, kiedy wypada Zmiana Czasu z Zimowego na Letni w latach 2019-2029

Rok	Dzień
2019	31 marca
2020	29 marca
2021	28 marca
2022	27 marca
2023	26 marca
2024	31 marca
2025	30 marca
2026	29 marca
2027	28 marca
2028	26 marca
2029	25 marca

W ten sam dzień, w którym obchodzimy Zmiana Czasu z Zimowego na Letni, w 2024 wypada także:

• Wielkanoc

Zobacz wiecej na temat dnia 31 marca (imieniny, święta, faza księżyca, długość dnia, wschód i zachód słońca, ...)