Dziady to starosłowiańskie święto zmarłych. Obchodzone jest dwa razy w roku:
Dziady Wiosenne w pierwszy czwartek po Wielkanocy i Dziady Jesienne 2 listopada.
Święto Dziadów miało na celu zjednanie sobie dusz zmarłych i pomoc im w uzyskaniu
wiecznego odpoczynku w zaświatach ( w prasłowiańskiej mitycznej krainie zmarłych
- Nawii )
Zwyczaje i Obrzędy
Do głównych zwyczajów tego święta należało przede wszystkim ugoszczenie dusz zmarłych
oraz modlitwa za nie. W tym celu przygotowywano tradycyjne dania i potrawy składające
się z chleba, kaszy, miodu, jajek, trunków itp. Na wieczerze zapraszano wszystkich członków rodziny
zostawiając miejsce dla zmarłych. Na drogach palono ognie oświetlające duszom drogę
a także mające odstraszyć błąkające się zjawy i upiory czyli dusze grzeszników. Przy tej
okazji wznoszono modły za duszę zmarłych swoich bliskich i obcych. Niejednokrotnie dawano
jałmużne żebrakom i dziadom proszalnym z prośbą o modlitwę (stąd, prawdopodobnie nazwa
tego święta).
Obrzędy w ten dzień prowadził Guślarz, zwany także niekiedy Kożlarzem lub Huślarzem.
To on był łącznikiem ze światem umarłych.
Przywoływał zbłąkane dusze:
1
...Kto z was wietrznym błądzi szlakiem,
W niebieskie nie wzleciał bramy,
Tego lekkim, jasnym znakiem
Przyzywamy, zaklinamy.
pytał czego im potrzeba:
Czego potrzebujesz, duszeczko,
Żeby się dostać do nieba?
Czy prosisz o chwałę Boga?
Czyli o przysmaczek słodki?
Są tu pączki, ciasta, mleczko
I owoce, i jagodki.
Czego potrzebujesz, duszeczko;
Żeby się dostać do nieba?
I, na koniec, odsyłał z powrotem do czyśćca:
Gdy nic tobie nie pomoże,
Idźże sobie precz, nieboże.
A kto prośby nie posłucha,
W Imię Ojca, Syna, Ducha.
1Cytaty pochodzą oczywiście z II. części "Dziadów" Adama Mickiewicza.