Kiedy obchodzimy Wianki?
Noc Świętojańską, czyli Wianki (inne nazwy: Noc Kupały, Noc Kupalna, Sobótka, Noc Sobótkowa, Palinocka) obchodzimy w wigilię imienin Jana (24 czerwca). Jest to noc z 23 na 24 czerwca.
Ze względów praktycznych Noc Świętojańska i związane z nią imprezy obchodzone sa współcześnie w piątek lub w sobotę wypadającą
w okolicach wigilii imienin Jana.
Noc Świętojańska (Wianki)
Noc Świętojańska (inne nazwy: Noc Kupały, Noc Kupalna, Kupalnocka, Palinocka, Sobótka, Sobótki, Wianki) jest to święto przywitania
lata, związane z letnim przesileniem i
najdłuższym dniem roku,
Wywodzi się jeszcze z pogańskich obrzędów Słowian. Noc Świętojańska obchodzona jest w
wigilię imienin Jana, więc jest to noc z 23 na 24 czerwca. Zbiega się ona (nie co do dnia) z najdłuższym dniem w roku.
Noc Świętojańska w innych językach
Tradycje związane z obchodzeniem Nocy Świętojańskiej zakorzenione są w większości krajów europejskich,
nie tylko słowiańskich. Poniżej podajemy nazwy Nocy Świętojańskiej w innych językach.
- Івана Купала (Iwana Kupala) - na Ukrainie
- Иван-Купала (Iwan Kupala) - w Rosji
- Купалле (Kupalie) - na Białorusi
- Jāņi - na Litwie i na Łotwie
- Jaaniõhtu lub Jaanilaupäev - w Estonii
- Ivanje lub Ivanjski krijesov - Chorwacja
- Saint John's Eve (Midsummer celebrations) - kraje anglojęzyczne
- Sankthansaften - w Danii
- Fête de la Saint-Jean - we Francji
- Johannisnacht - w Niemczech
- Szentiván-éj - na Węgrzech
- Tine Cnámh - w Irlandii
- Midsommar - w Szwecji
- Fogueres de Sant Joan (kataloński), Hogueras de San Juan (hiszpański), Fogueiras de San Xoán (galicyjski), Fogueres de San Xuán (asturyjski) w Hiszpanii
- Fogueiras de São João - w Portugalii
- Golowan Festival - w Kornawlii
- Drăgaica fair - w Rumunii
Geneza Nazw
Noc Świętojańska (Noc Świętego Jana) - podobnie jak inne święta pogańskie
także święto letniego przesilenia i przywitania lata było zwalczane przez Kościół Katolicki
jako święto pogaństwa, ciemnoty i zabobonów. Nie mogąc jednak poradzić sobie z silnie zakorzenionymi
obrzędami, tradycjami i zwyczajami, Kościół przyjął politykę asymilacji i adaptacji
świąt pogańskich, tak narodziła się Noc Świętojańska - od Jana Chrzciciela, którego święto
przypada na 24 czerwca, czyli dzień zbliżony do dnia
letniego przesilenia.
Noc Kupały (Noc Kupalna, Kupalnocka) - geneza tej nazwy nie jest dokładnie znana. Istnieje na ten temat
kilka teorii. W polskiej wikipedii przedstawiona jest teza jakoby słowo "kupała"
miało związek z indoeuropejskim "kump", słowem oznaczającym grupę ludzi, gromadę.
Jednakże w angielskiej wersji wikipedii możemy znaleźć listę litewskich bóstw,
wśród, których występuje 'Kupole' - duch wiosny, płodności, urodzaju. Rosyjska nazwa święta
"Iwan Kupala", białoruskia "Kupalle", ukraińska "Iwana Kupala" wskazują jednak na
powiązanie tej nazwy z Janem Chrzcicielem (Iwan - Jan, Kupat - myć, kąpać) wskazywałoby to, że
Noc Kupały nie jest nazwą pierwotną, ale powstała już po "przejęciu" święta przez Kościół.
Sobótka (Noc Sobótkowa) - tu także pojawiają się różne teorie na temat genezy
tej nazwy. Jedna z nich mówi o pochodzeniu słowa sobótka od "sabatu", czyli spotkania, zlotu
złych mocy. O prawdopodobieństwie tej teorii może świadczyć fakt, że "sobótkowe
spotkania" były często pełne rozpustnych obrzędów, czarów i magii. Inne źródła
zwracają uwagę, że być może nazwa wzięła się od nazwy dnia - soboty, który był prawdopodobnie świątecznym dniem Słowian.
Istnieje także legenda o Sobótce, przepięknej dziewczynie, która została
zamordowana w najkrótszą noc roku.
Wianki - tu problemu z nazewnictwem nia ma. Nazwa 'Wianki' wywodzi się z całą pewnością od popularnego w tym dniu zwyczaju puszczania wianków
na wodę (patrz: Zwyczaje i Obrzędy).
Zwyczaje, Tradycje, Obrzędy, Legendy, Wróżby Sobótkowe
Sobótka, Noc Świętojańska, Wianki, Noc Kupały to święto radości, miłości, młodości,
wody, ognia, natury, płodności, urodzaju itp. W tą noc ludzie wychodzili na pola,
nad rzekę i przy licznych ogniskach (Ognie Sobótkowe, Ognie Świętojańskie, Ognie Świętego Jana) bawili się radośnie wśród muzyki
i tańców do białego rana. Jako, że było to święto miłości i płodności zabawy te były często
rozpustne, pełne wróżb i magii. Najbardziej znaną wróżbą sobótkową było
oczywiście puszczanie wianków na wodę, stąd też jedna z nazw święta - "Wianki".
Panny na wydaniu puszczały na wodę, uplecione ze świeżych kwiatów i ziół, wianki.
Wyłowienie wianka przez kawalera wróżyło szybkie zamążpójcie, jeśli wianek zatonął
panna nie miała szans na męża. Ze świętem najkrótszej nocy związana jest także
legenda o kwiacie paproci. Według słowiańskich wierzeń paproć miała zakwitać
raz w roku w tę właśnie noc. Kto znalazł kwiat paproci mógł cieszyć się nadchodzącym
szczęściem i bogactwem. Legenda o kwiacie paproci obecna jest w podaniach
słowiańskich ale także w francuskich, niemieckich i skandynawskich.
Jak obchodzono Wianki w Polsce w poprzednich latach (Archiwum)
Pokaż/Ukryj
Wianki 2016 - Program imprez w wybranych miastach
Warszawa - Wianki 2016
Impreza Wianki 2016 w Warszawie odbędzie się w dniu 25 czerwca (sobota) jak co roku na Podzamczu.
Świąteczny piknik rozpocznie się już o godzinie 14 i potrwa do północy.
Kto wystąpi na Wiankach 2016 w Warszawie:
Koncerty: Zbigniew Wodecki z zespołem Mitch & Mitch, Lao Che, Kamp!,Mrozu. Koncerty zakończy DJ Zaks i pokaz ognii sztucznych. Wstęp na wszystkie koncerty jest bezpłatny.
Imprezę organiuzuje stołeczna Estrada, więcej szczegółów można znaleźć tu:
www.estrada.com.pl/14_wianki_nad_wisla
Kraków - Wianki 2016
Wianki 2016 w Krakowie odbędą się, podobnie jak w Warszawie, w dniu 20 czerwca (sobota). Koncerty Nocy Świętojańskiej odbywać
się będą w różnych miejscach miasta. A oto dokładny program Wianków 2016 w Krakowie:
Rynek Główny - Scena Międzypokoleniowa
- 16:00 - 17:00: Koncert dla dzieci Jerza Igora
- 17:30 - 18:30: Warszawskie Combo Taneczne
- 19:00 - 20:00: Stanisława Celińska i zespół Macieja Muraszko
- 21:00 - 22:00: Grzegorz Turnau wraz z Sinfonietta Cracovia
- 23:00 - 02:00: Unsound Silent Disco
Mały Rynek - Scena Hard Rock Cafe
- 15:45 - 16:15: Zespół HLA
- 16:30 - 17:15: Santa Barbara
- 17:30 - 18:15: The Dumplings
- 18:30 - 19:15: Natalia Przybysz
- 19:30 - 20:15: Fisz Emade Tworzywo
- 20:30 - 21:30: Dawid Podsiadło
Pl. Szczepański - Scena Krakowska
- 16:00 - 16:45: Duch
- 17:00 - 17:45: Gadabit
- 18:00 - 18:45: Sokół Orkestar
- 19:00 - 18:45: Bester Quartet
- 20:00 - 21:00: Świetliki
Powiśle 11 - Scena Spragnieni Lata
- 19:30 - 20:10: Krzysztof Zalewski Solo Act
- 20:20 - 21:00: Maja Koman
- 21:10 - 22:10: Spragnieni Lata w Projekcie Biały Album
Więcej szczegółów na temat wianków w Krakowie można znaleźć na stronie
www.wianki.krakow.pl
Wianki 2015
Warszawa
Wianki 2015 w Warszawie odbędą 20 czerwca (sobota) na Podzamczu.
Kto wystąpi na Wiankach 2015 w Warszawie:
Wystąpią: The Charlatans (UK), Maciej Maleńczuk i Psychodancing, GrubSon, Soul Service & Break da Funk, Rebeka,
Janek Młynarski i Warszawskie Combo Taneczne. Wstęp na wszystkie koncerty jest bezpłatny.
Kraków
Wianki 2015 w Krakowie odbędą się 20 czerwca (sobota). Wiankowe koncerty odbywać
się będą w różnych miejscach miasta, i tak:
W HardRockCafe Kraków zagrają: Monika Brodka, Muchy, Pustki, Król, Krzysztof Zalewski, Bad Light District, Kaseciarz.
Na placu Szczepańskim: Pod Budą, Capella Cracoviensis, Sinfonietta Cracovia, Craig Leon, Art Color Ballet, WATAHA The Slavic Drummers, Strojone.
Koncerty na Małym Rynku: Hamernik, Paulina Bisztyga, Cracovia Danza, Qirim, Usein Bekirov Trio, Sokół Orkestar z Mają Sikorowską.
Wianki 2015 w GdyniCzas: 20 czerwca, w godzinach 12:00-02:00. Miejsce: Plaża Gdynia Śródmieście. Wystąpią:
BURAKA SOM SISTEMA (Portugalia), VOO VOO, KIM NOWAK.
Wianki 2013
Warszawa - Wianki 2013 w Warszawie odbędą 22 czerwca (sobota) na Podzamczu.
Program Wianków 2013 w Warszawie:
Melka Kotulek (20:00 - 20:30), New Young Pony Club (20:45 - 21:30), Loreen (21:40 - 22:30),
The Pink Floyd UK (22:45 - 23:45)
Kraków - Wianki 2013 w Krakowie rozpoczną się już w piątek 21 czerwca i potrwają przez 3 dni. Na scenie
nad Wisłą, ustawioną przy ul. Powiśle 11 wystąpią m.in.: Nigel Kennedy, zespół Kroke, Czerwono-Czarni,
Marcin Masecki, Piotr Orzechowski, Grażyna Łobaszewska, Krystyna Prońko, Orkiestra i Chór Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie, Capella Cracoviensis.
Wianki 2012
- Warszawa - Impreza odbyła się na Podzamczu w sobotę 23 czerwca. Kto zagrał w Warszawie? - Koncerty: Katie Melua, Myslovitz, Wilki, L.U.C, Edyta Górniak, Liber. Transmisja: Telewizja Polska i Radio ZET.
- Kraków - Impreza się nie odbyła
Wianki 2011
- Wianki 2011 w Krakowie - Kiedy: 25 czerwca 2011, Miejsce: Bulwary Wiślane, Wystąpią:
Sofa, Pablopavo, The Poise Rite, Marika, Wyclef Jean
- Wianki 2011 Warszawa Kiedy: 25 czerwca 2011, Miejsce: Podzamcze, Wystąpią: Kelis, Sunrise, Wilki, Monika Brodka
Wianki 2010
Wianki 2010 w Warszawie - impreza odbędzie się w dniu 19 czerwca (sobota). Ze względu na tegoroczną powódź,
odbędzie się ona nietypowo - nie nad Wisłą ale na Placu Defilad. W 2010 roku mają zagrać: Muniek,
Fun Lovin' Criminals i Europe.
Z ostatniej chwili - Impreza wiankowa w Warszawie rozpoczyna się w sobotę 19 czerwca o godzinie 20:00 na
Pl. Defilad. Program koncertów: zagrają Muniek Staszczyk, Europe i Kosheen. Nie wystąpi niestety zapowiadany wcześniej
Fun Lovin Criminals. Podczas imprezy zbierane będą datki na pomoc dla powodzian.
Wianki 2010 Kraków (26-06-2010) - również w Krakowie plany obchodów Nocy Świętojańskiej ulagają zmianie.
Na razie nie mamy
jeszcze dokładnych informacji na temat owych zmian. Na imprezie miały się odbyć koncerty: Brainstorm,
Kosheen, Biff, PIN. Miał zagrać także Maciej Maleńczuk z Psychodancing.
Z ostatniej chwili:Z powodu złego stanu Bulwarów Wiślanych po powodzi, organizatorzy
wianków w Krakowie są zmuszeni do odwołania koncertów gwiazd. Pomimo problemów Jarmark Świętojański
odbędzie się. Będzie on trwał od środy (23 czerwca) do niedzieli (27 czerwca). Miejsce: Bulwar Czerwiński.
Wianki 2010 Wrocław (19-06-2010) - według planów we Wrocławiu wystąpią:
Funky Carnivale, Cover Band, Sakra, Etnoholic. Start godzina 15:00, miejsce: Klub Formaty
Wianki 2009
Wianki 2009 w Krakowie odbywają się od piątku (19 czerwca) do niedzieli (21 czerwca)
w ramach Jarmarku Świętojańskiego. Pierwszego dnia na ekranach obejrzeć będzie można koncerty z lat poprzednich,
odbędzie się także profesjonalny kurs plecenia wianków organizowany przez studio florystyczne.
W sobotę (20 czerwca) odbędzie się seria koncertów zakończona pokazem sztucznych ognii. Wystąpią:
The Poise Rite (godzina 18:00), Wilki (18:40), Vavamuffin(19:35), Patrycja Markowska (20:35).
Koncerty zakończy Lenny Kravitz (22:00). Przez cały dzień w sobotę i niedzielę,
w ramach Jarmarku Świtojańskiego, odbywać się będą gry i zabawy dla dzieci - m.in. spotkania
z legendą pt. "Czytamy legendy".
W ramach obchodów
Nocy Świętojańskiej Warszawa przygotowała piknik rodzinny, na którym swoją kulturę,
kuchnię, zwyczaje i zabawy prezentować będą państwa europejskie. O godzinie 20:00 na Podzamczu
rozpoczną się koncerty. Wystąpią: Maciej Maleńczuk z projektem Psychodancing (20:00 - 20:40),
Matt Pokora (20:55 - 21:50) i Reamonn (22:10 - 23:15). Imprezę zakończy piętnastominutowy pokaz sztucznych ognii
(około godziny 23:30), do którego oprawę muzyczną skomponował Leszek Możdżer.
Wianki 2008
W najkrótszą noc roku, w całej Polsce, organizowane są huczne imprezy.
Największe z nich organizują Warszawa i Kraków.
Wianki 2008 w Krakowie odbędą się 21 czerwca na bulwarach wiślanych. Gwiazdą
wieczoru będzie angielski zespół grający muzykę z pogranicza funk, pop i
acid jazzu
Jamiroquai. Obok Jamiroquai wystąpią polscy wykonawcy:
Andrzej Smolik, Bisquit, Novika, Loco Star, Mosqitoo, June.
Krakowskie Wianki 2008 (przynajmniej ich oficjalna część)
zakończą się oczywiście pokazem sztucznych ogni.
Wiankowa Impreza w Warszawie będzie w tym roku gościć
gwiazdę na miarę Jamiroquai - LEVEL 42. Program Imprezy organizowanej 21 czerwca przez
Stołeczną Estradę jest następujący:
13.00 - 19.00 Festyn Świętojański na Podzamczu.
20.00 - 23.30 Koncert Galowy WIANKI 2008 na Podzamczu, występują:
20.00 - 21.30 Zespół T.LOVE
21.30 - 22.15 KAYAH z zespołem
22.20 - 23.30 Zespół LEVEL 42
23.30 - 23.45 Koncert ROCK LOVES CHOPIN (Bulwary nad Wisłą), wystąpią:
Janusz Olejniczak,
Jan Borysewicz,
Anna Serafińska,
Radek Chwieralski,
Wojciech Pilichowski,
Tim Flavio,
Szczepan Walczak,
Tomasz Mądzielewski.
23.45 - 24.00 Pokaz sztucznych ognii (Barki na Wiśle)
Wianki 2008 Wrocław
W nocy z 21 na 22 czerwca w godzinach 20:30 - 0:30 w Parku Staromiejskim
przy Teatrze Lalek odbędzie się festyn, na którym zagrają: PINNAWELA (projekt
Pauliny Przybysz z Sistars), KARIMSKI CLUB oraz SOUNDS GRAPE. W programie festynu jest
także rzucanie wianków na wodę i poszukiwanie kwiatu paproci.